درباره پدیده حلقه هیسترزیس یا پسماند مغناطیسی بدانید!

از پدیده های جالب در مواد فرو مغناطیس پدیده ای به نام پسماند مغناطیسی می باشد. چنانچه منحنـی H-B را در مورد یک ماده فرو مغناطیس مورد توجه قرار دهیم، و منحنی مربوط را تا انتهای مرحلـه اشـباع رسم کنیم نقطه a در شکل رسم خواهد شد. حال چنانچه مجدداً مقدار H را به تدریج کاهش دهیم و آن را به صفر برسانیم، نقطه b حاصل خواهد شد. یعنی وقتی که H صفر می گردد چگالی شار در هـسته صـفر نشده و به عبارت دیگر با وجود اینکه نیروی محرکه مغناطیسی از هسته برداشته شده است ولی هسته مقداری از خاصیت مغناطیسی را در خود حفظ کرده است. این خاصیت مغناطیسی پدیدار شده پـس از خـذف H را حلقه هیسترزیس یا پسماند مغناطیسی می نامند.

حال اگر جهت جریان (MMF) را 4 و یا پایداری مغناطیسی 3 پسماند مغناطیسی یا مغناطیس مانده عوض کرده و بتدریج آن را در جهت منفی افزایش دهیم چگالی شار در هسته کاهش یافته تا اینکه در یک مقدار خاصی از H چگالی شار در هسته صفر می گردد. لذا آن مقدار H که مورد نیاز است تا چگالی شار ;در هسته صفر شود را نیروی خنثی کننده یا برگشت دهنده قهری می نامند.

حلقه پسماند یک نمودار چهار ربعی است که نشان دهنده ی نیروی مغناطیسی مربوط به مغناطش یک آهنربای دائمی است که به طور متوالی تا نقطه اشباع خود مغناطیسی، سپس مغناطیس زدایی می شود، سپس در جهت معکوس قطبی مغناطیسی و در نهایت دوباره مغناطیس زدایی می شود. وقتی چرخه کامل شد، این نمودار چهار ربعی حلقه ای بسته، خصوصیات مغناطیسی ماده مورد آزمایش را نشان خواهد داد. مواد سخت مغناطیسی مساحت بیشتری در داخل حلقه دارند که نشان دهنده ی سطح انرژی مغناطیسی آنها است. مواد نرم مغناطیسی با حذف میدان مغناطیسی، مغناطیس خود را از دست می دهند بنابراین این مواد مساحت بسیار کمی در داخل حلقه دارند. ربع دوم ( -X و +Y ) مهم ترین ربع منحنی است و به عنوان منحنی مغناطیس زدایی شناخته می شود.